Didactiek en het opleiden van leraren

Tijdens de workshop die ik onlangs in Almere verzorgde kwam de democratische didactische beslissing even voorbij. De workshop stond in het teken van differentiatie in het HBO (tijdens lessen). Het hoger onderwijs heeft nog wat achterstand weg te werken, als het gaat om het differentiëren in lessen. Voor mensen die nauwelijks bekend zijn met differentiatie … De site van Wikipedia is een prima eerste introductie. Het onderscheid dat ze daar maken tussen convergerende en divergerende differentiatie is behulpzaam. Bovendien wordt er aan gegeven dat bij convergente differentiatie het rendement hoger is. Juist omdat er gebruik gemaakt wordt van heterogeniteit in de groep.

Maar goed … ik wilde t even hebben over die democratische didactische beslissing…. Het is een term die ik zelf wel eens gebruik; niet vaak maar zo nu en dan. Het begrip past goed in het kader van congruent opleiden, voice-over en teach-what-you-preach. Ook in de workshop kwam het  heel kort ter sprake.

De democratische didactische beslissing is het moment waarop je samen met de leerlingen of studenten in klas een beslissing neemt over de voortgang van de les. En dan natuurlijk niet (het is tenslotte bijna Pasen): “willen jullie dat ik Jerry naar de rector stuur of Barabas?” Maar tijdens de lessen van de lerarenopleider is het expliciteren van zijn/haar didactische keuze soms heel verhelderend voor studenten. Tijdens een van mijn lesbezoeken in het kader van mijn onderzoek, vroeg een docent aan de groep: “Weten jullie waarom ik de klas eigenlijk in de bus-opstelling ipv de U-vorm heb gezet?” Als zo’n lerarenopleider daarna nog naar literatuur of onderzoek verwijst legitimeert hij/zij die keuze ook nog eens. Helemaal goed. Maar we weten niet zo goed wat er gebeurt als een lerarenopleider zijn/haar overwegingen vooraf op tafel legt en zegt: “jongens, ik twijfel een beetje. Denk even met me mee. Wat is volgens jullie handiger? Ik wil dit lesuur graag veel in tweetallen uitwisselen en ik heb ook een stukje hoorcollege. Welke opstelling heeft jullie voorkeur?” De kans is groot dat de studenten met de bus-opstelling komen.

Nu is het in dit voorbeeld allemaal niet zo spannend. Maar er zijn natuurlijk tal van klassenmanagement-momenten, interactie-dilemma’s of instructional-support vraagstukken waarin het hele interessante gesprekken worden als je met studenten zo’n DD-Beslissing gaat nemen.